حکمت چای روضه
«در زمینه‌ای که تخصص نداریم نباید حرف بزنیم» این جمله کوچک، گاهی سیلی محکمی روی صورت برخی بزرگان زده، گاهی برخی علما نیز به دلیل اظهار نظر درباره چیزهایی که علم کافی درباره‌شان ندارند، حرف‌های بی‌پایه‌ای را بیان میکنند.
آشنایی با برخی ادعاهای منفی درباره چای
در کتاب توصیه‌های پزشکی عارفان، صفحه ۷۸ نوشته شده:
«[آیت الله بهلول گنابادی] به چای نظر بسیار منفی داشتند و می‌فرمودند که سراسر ضرر است و این یک توطئه از طرف بیگانگان است. می‌گفتند: ناپلئون به ملت خود گفته بود اگر می‌خواهید ملت‌های مسلمان را از پا در‌آوریم هر خانواده فرانسوی یک صندوق در منزل خود نصب کند، و اگر خرج روزانه شان از فلان مبلغ فراتر رفت مبلغی را به عنوان جریمه در صندوق بیندازد.
با توجه به دشمنی مردم فرانسه با مسلمانان، از این طرح استقبال شد. بعد از مدتی ناپلئون دستور می‌دهد مبالغ جمع شده را که مبلغی هنگفت بوده، در کشورهای مسلمان مدرسه و درمانگاه بسازند و بعد از ساخته شدن آن‌ها گفته بود: حالا همه را با فرهنگ استفاده از چای آشنا می‌کنیم؛ کودکانشان و بزرگسالانشان؛ و گفته بود هر وقت دیدید آن‌ها صبح از خواب بلند شدند و قبل از هر چیز چای طلب نمودند ما به مقصد خود رسیدیم.»
دو وبلاگ آن طرف‌تر کاربری به نام «فدایی اسلام» با نقل مضمون این مطلب در انتها نوشته:
«وقتی من این داستان را شنیدم ۶ ساله بودم، همان جا استکان چای خوردنم را به زمین زدم و شکستم و از آن تاریخ تا الان چای نخوردم.»
در حال حاضر نیز یکی از اطبای مشهور طب سنتی، که از همان پدر‌های طب‌سنتی است، اظهارات عجیب و غریبی که فقط از دست خودش بر می‌آید بیان می‌کند.
دکتر حسین روازاده می‌گوید برویم قبر کاشف السلطنه که واردکننده چای به ایران بود را خراب کنیم و در ادامه می‌افزاید: «زمانی که چای به ایران آمد حکما و علما واکنش نشان دادند و گفتند این چه گیاهی است که حتی الاغ‌ها به آن حمله نمی‌کنند» همچنین در ادامه می‌گوید «وقتی این گیاه سمی را در آب بریزید، ماهی‌ها از بین می‌روند.» تماشای ویدیو
آقای خیراندیش نیز می‌گوید: «حق چای این نیست، که یک جوشانده بی‌فایده و حتی گاهی اوقات زیان‌بخش، این همه مصرف داشته باشد» تماشای ویدیو
پاسخ شبهه ناپلئون
درباره هر علمی که می‌خواهیم حرف بزنیم باید به منابع اصلی آن مراجعه کنیم، طب سنتی از علومی است که خیلی‌ها به اسمش حرف‌هایی می‌زنند و آن را تبدیل به شبه‌علم کرده‌اند.
سه نفر از حکمای مهم که به عنوان منبع اصلی طب‌سنتی شناخته می‌شوند، بوعلی سینا، زکریای رازی و عقیلی خراسانی هستند. عقیلی خراسانی دو کتاب مهم به نام خلاصة الحکمه و مخزن الادویه دارد.
عقیلی خراسانی درباره فواید چای ختایی(همین چای سیاه) در صفحه ۵۶۰ مخزن الادویه مطالب زیادی می‌نویسد، طبیعتش را گرم و خشک می‌داند و می‌گوید از بین برنده هم و غم است و مصلح آن شیرینی و شیر است:
«طبیعت آن گرم تا آخر دوم و خشک در اواسط آن و نوع اعلای آن گرم در سوم و بعضی سرد می‌دانند بجهت تسکین آن عطش و حرارت و التهاب باطن و دفع آن ضرر شراب را و این توهمی است بلکه صدور افعال مذکوره از آن بسبب تلطیف و تقطیع آنست بلاغم و اخلاط لزجه و معطشۀ ملتهبه را و دافع رطوبات حادثه از شراب است، مقوی قوی و ارواح و معده و باه مبرودین و مرطوبین و منشط و منعظ و ملطف و مقطع و مفتح و منضج و مرفق مواد و معرق و مدر بول و مسکن عطش کاذب و صداع بارد و التهاب معده و جشای دخانی و صاف‌کنندۀ خون و رنگ رخسار و مبدرق ادویه بقعر معده و عمق بدن و منقی معده و دماغ و جهت ازالۀ بخر و بدبوئی دهن و رائحۀ شراب و سیر و پیاز و طیب و نکهت بغایت مفید و جهت خفقان و امراض قلب و انتصاب نفس و انبساط نفس و ازالۀ غم و هم و یرقان و سوء القنیه و استسقا و مراض سدی بواسیر و حبس البول و تقطیر حادث از برودت و ضعف کرده هریک به تنهائی و یا با ادویۀ مناسبه و ضماد پختۀ آن جهت اورام صلبه و تسکین درد بواسیر و نطول آن معرق و منوم و در طعم آن اندک تلخی و عفوصتی که دست بنقوع آن در آب کرم بطرز مسطور و یا جوشانیدن در آب و داخل کردن نبات و شیر جوش داده بسیار کم و زائل می کردد و لهذا مصلح آن را شیرینی و شیر می‌دانند و بی‌شیرینی استعمال نمی‌نمایند و مضر می‌دانند و نیز ناشتا آشامیدن آن مضر و باعث حدوث امراض حاره است خصوص در محرور المزاج و اما جهت کسی که در معده او اخلاط فاسدۀ لزجۀ ردیه بسیار باشد خصوص که از طعام سابق در خود ثغلی و جشائی و نفخی دریابد البته نافع است و آشامیدن آن را بسیار کرم نیز مضر می‌دانند خصوص در اوقات حاره و مزاج‌های گرم و جوانان بالای طعام گرم بلکه نیم گرم آن را نافع گفته‌اند»
کتاب مخزن الادویه در سال ۱۱۸۵ ه.ق نوشته شده و ناپلئون سال ۱۷۶۹ میلادی به دنیا آمده، با تبدیل تاریخ می‌فهمیم ناپلئون یک ساله بوده که این کتاب نوشته شده! و ۳۴ سال بعد در فرانسه به قدرت می‌رسد؛ بنابراین پیش از نضج نطفه بناپارت، حکمای طب سنتی چای را ارزشمند می‌دانستند.
پاسخ شبهه الاغ‌ها و ماهی‌ها
دکتر روازاده در مطلب دیگری ادعا می‌کند که بنابر حدیثی از امام صادق هر وقت خواستیم بدانیم گیاهی خوب است، آن را جلوی حیوان گیاهخوار بگذاریم و اگر حیوان آن را خورد خوب است و ما هم استفاده کنیم، اگر نخورد ما هم استفاده نکنیم.
سوال اصلی این است که ما بسیاری از گیاهان دارویی تلخ و بدطعم داریم که حیوان گیاهخواری مثل الاغ اصلا سمت آن‌ها هم نمی‌آید، شاید گیاهان مفید زیاد دیگری هم داشته باشیم که با ریختن‌شان در آب، باعث مرگ ماهیان شود. این دلیل برای بد بودن یا خوب بودن گیاهان نیست، تازه اگر حدیث صحیح السند باشد و بتوانیم اصل آن را پیدا کنیم. در ضمن تشخیص رجال و درایه و معنای حدیث در توان آقای روازاده که پزشک هستند، وجود ندارد.
طیف سنتی ایران در گذشته با ورود هر چیز جدیدی مخالفت می‌کردند که رادیو و دوش حمام از جمله آن‌ها بوده، اما اگر مشخص شود که افرادی مثل کاشف السلطنه از عمد و مثلا در ارتباط با سرویس‌های جاسوسی انگلیس چای سیاه را به ایران وارد کرده است، ممکن است به دلایل استعماری تجاری باشد، نه به دلایل آسیب زدن جسمی یا بیوتروریسم؛ چون قبل از آن که استعماری بخواهد ظهور کند، حکمای مهم ما معتقد به فواید چای سیاه بودند.
آقایان خیراندیش و روازاده و دیگر پدران نوظهور که این ادعاها را میکنند، باید پاسخ بدهند که بنابر چه آموزه‌ای از کتاب‌های طب سنتی به این نتایج رسیده‌اند؟
حکمت چای روضه
بنابر مبانی طب سنتی، غم که یکی از اعراض نفسانی(حالات درونی انسان) است، باعث ایجاد سردی در بدن میشود و در نتیجه می‌تواند اعضای رئیسه مثل قلب را سرد کند و باعث ایجاد بیماری‌هایی در بدن شود. چای سیاه که مزاجی گرم دارد پس از روضه به عزاداران داده میشود تا هم این سردی را تعدیل کند و هم باعث ازاله هم و غم شود، همان طور که عقیلی خراسانی در مخزن الادویه درباره آن گفته بود.
همچنین چای همیشه همراه خرما، قند، نبات و یا چیز شیرین دیگری مصرف میشود که این نیز مصلح چای بود که عقیلی خراسانی به آن هم اشاره کرده بود. چای روضه یکی از سنت‌های دقیق ماست، به همین جهت باید در مراسم‌های عزاداری چای به عزاداران داده شود، نه مثلا شربت آبلیمویی که سرد مزاج است و حال فرد را بدتر میکنند.
خرما نیز یکی دیگر از غذاهای با طبع گرم است که این سردی را جبران می‌کند و از خواص آن نیز رفع هم و غم است، همان‌طور که وقتی حضرت مریم(س) به دلیل تهمت‌هایی که بهش زده شده بود، زیر درخت نخلی نشست و از خرمای آن استفاده کرد.
خرما با پودر نارگیل و گردو، گلاب، چای و حتی استفاده از دخان (قلیان و سیگار با توتون طبیعی در قدیم) از سنت‌های عزاداری بوده‌اند که به شکل دقیق و صحیحی وضع شده‌اند و باید آن‌ها را حفظ کرد(غیر از سیگار و قلیان که نه از نظر فرهنگی صحیح است و نه نوع سالم آن پیدا میشود). دخان باعث گرم‌شدن مستقیم دماغ(مغز) میشود، شاید کنار هم قرار دادن غم و سیگار کشیدن در فرهنگ غربی و سینما بی‌جهت نباشد.
امام خمینی هر روز عادت به خوردن چای داشتند، مرضیه حدیده‌چی می‌گوید:«امام عادت داشتند در ساعت یازده یک چایی بخورند و آن لحظه به خودشان اختصاص داشت، ولی می‌فرمودند که خانم هم تشریف بیاورند و بنشینند تا من چاییم را بخورم» :)
چای مثل یه آرام بخش خیلی مفیده. وقتی خشته ایم و گرفته و ناراحت یک فنجون چای تمام اینارو از بدن میکنه و میندازه دور.
یک چیزی به جز چای دسگه چی خوبه که هم و غم روببره؟!
و اینکه آیا استرس هم سرده؟!