سکوت

مفسران در بیان «ایاک نعبد و ایاک نستعین »، در زمینه این که چرا با وجودی که مقام، جای تواضع است، و گوینده. یک تن، و با این همه نون جمع در آن به کار رفته است وجوهی متعدد شمرده‌اند. نیک‌ترین آن وجوه همان است که امام رازی در «التفسیرالکبیر» خویش آورده است با این حاصل که: در شریعت مطهر ما آمده است که اگر کسی کالایی چند را در یک معامله به دیگری فروشد، و سپس پاره‌ای از آن کالا معیوب درآید، مشتری راست که معامله را همان‌گونه بپذیرد و یک جا رد کند و نمی تواند کالای معیوب را پس دهد و سالم را بپذیرد. در این جا نیز از آن رو که بنده، بندگی خویش را ناقص و معیوب همی بیند. آن را به تنهایی به حضرت باری عرضه نمی‌دارد. بل عبارات دیگر بندگان از جمله انبیاء و اولیاء و صالحان را به آن پیوند می‌کند و همه را یک جا عرضه می‌دارد. بدین امید که عبادت وی نیز در آن بین مقبول افتد. چرا که عموم آن عبادات بی‌تردید مردود نمی‌افتد و چون پس دادن معیوب و پذیرفتن سالم معامله‌ای است که پروردگار خود بندگانش را از آن نهی کرده است، و این کار شایسته بزرگواری حضرت باری نیست، از این رو راهی جز پذیرفتن مجموع نمی‌ماند که آن خود مراد است.

کشکول شیخ بهایی، دفتر اول