آشنایی با نحوه عمل اختهسازی در بردهداری قدیم
«حکیم جراح باید اندامهایی را که باید قطع شوند در دست چپ بگیرد و با چاقویی که در دست راست دارد و با یک ضربه آنها را قطع کرده و از بدن جدا سازد و در این کار سرعت عمل بسیار اهمیت دارد. بلافاصله پس از قطع اندامها، دستیار جراح روی زخم خاکستر داغ بریزد و کهنهای را روی آن بگذارد و فشار دهد تا خون زیادی از غلام نرود.»
اگر غلام ارزشمند بود، کهنه را تا زمانی که خون کاملا بند نمیآمد از روی زخم برنمیداشتند و این کار گاهی اوقات سبب میشد چند نفر به نوبت کهنه را چند شبانه روز پیدرپی روی زخم بگذارند تا خون به کلی بند بیاید.
حکیم محمد خودش بچههایی را که به این صورت جراحی میکرد، پس از بند آمدن خون، ۲۶ ساعت در حمام نگاه میداشت و پس از آن، زخم را مثل هر زخم دیگری درمان مینمود. او اضافه میکند که این کار باید در مواقعی انجام بشود که زنده ماندن کودک خواجه شده مورد توجه خاص باشد.
وقتی خواجهسازی و اختهسازی را به عنوان تنبیه به کار میبردند، فقط جای آن را داغ میکردند و رویش خاکستر گرم میپاشیدند. در این مورد، شخص محکوم اغلب میمرد.
جالب این است که بدانیم شاه عباس کبیر عادت داشت برای تفریح و سرگرمی دست به عمل جراحی بزند. او اغلب اقدام به خواجه کردن و اخته کردن بچههای نوکران خود می کرد. نوشتهاند که او در این کار تبحر پیدا کرده بود و تعداد افرادی که زیر دستش میمردند نسبتا کم بود.
طب در دوره صفویه، سیریل الگود
- ۰۰/۰۶/۲۶